UNIUN DA CATSCHADURS BADUS
L’Uniun da catschadurs Badus ei vegnida fundada ils 23 da matg 1943. Quei di ein ils catschadurs Manuel Deragisch, Christian Berther, Felici Monn, Toni Hitz, Christian Soliva, Ignazi Monn, Placi Hendry, Alfred Decurtins e Luis Monn seradunai el hotel dalla Cruna per fundar in’uniun da catschadurs tuatschina, alla quala els dattan il num „Badus“. Entochen quei di eran ils catschadurs tuatschins commembers dall’Uniun da catschadurs „Muraun“ da Mustér ella quala ils catschadurs da Mustér, Medel e Tujetsch eran s’uni.
Igl intent dall’uniun era tenor statutas il sustener ses commembers, il promover l’unitad denter quels, il sustener e batter per il sistem da patenta sco era il schurmetg dallas selvaschinas. Oz suenter diversas adattaziuns secloma igl intent sco suonda:
L’Uniun da catschadurs Badus ha la finamira da formar ses commembers e promover in bien spért cun tgirar igl interess dils catschadurs;
a) entras mantener la basa per ina biala e sauna catscha da patenta en nies cantun;
b) entras ina buna tgira e bien quitau per ils animals selvadis, en spezial cun defender e promover igl ambient dil spazi vital per nossas selvaschinas;
c) entras esser commember dall’uniun da catschadurs cantunala da patenta cun renconuscher lezzas statutas e lezs reglements;
d) entras persequitar e sedar giu spirontamein cun fatgs da catscha, collaborar vid midadas da leschas e regulativs da catscha ed autras leschas che pertuccan flora e fauna.
Actualmein dumbra l’uniun 50 commembers activs.
Naven digl onn 1971 entochen igl onn 1984 ei il stan da sittar vegl cun il stan da lieurs giul Drun vegnius eregius ed onn per onn engrondius e mantenius. Igl onn 1995 ei il stan da sittar vegnius dislocaus naven dil Drun sper il stan da sittar dils tiradurs el territori dalla Hydro Surselva. Quella dislocaziun ha stuiu succeder perquei ch’il plazzal da lavur dalla NEAT ha basignau quei plaz. Cun in grond agid finanzial eis ei stau pusseivel da construir in modern stan da sittar da 100 meters da quater schibas ed in stan da sittar da lieurs.
Ultra dallas lavurs annualas da manteniment vid il stan da sittar organisescha l’uniun mintg’onn divers dis da far tgira sco era dis da far fein cun ereger meidias. Naven dil meins fenadur entochen all’entschatta dalla catscha vegn mintgamai exercitau stediamen da sittar noda. El decuors dalla catsch’aulta organisescha l’uniun mintg’onn ina catscha generala a la quala tuts catschadurs prendan part. Sper la sera da trofeas e la radunonza generala organisescha l’uniun era la messa da s. Hubert cun acumpignament dils sunacorns.